Πώς να διαχειριστούμε τις κρίσεις και τα ξεσπάσματα οργής των νηπίων

Όποιος έχει παιδιά ξέρει ότι τα ξεσπάσματα θυμού είναι απλά ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και ότι συμβαίνουν πάντα τις πιο ακατάλληλες στιγμές όπως στη μέση του δρόμου, στο σούπερ μάρκετ ή όταν περιμένουμε επισκέψεις. 

Καθώς μεγαλώνουν αναπτύσσουν όλο και πιο πολύπλοκα συναισθήματα αλλά δεν έχουν ακόμη τον τρόπο και τις λέξεις για να τα εκφράσουν. Επιπλέον, καταλαβαίνουν τον εαυτό τους ως άτομα και επιχειρούν να εξασκήσουν τη μοναδικότητά τους προσπαθώντας να ελέγξουν διάφορες πλευρές της ζωής τους. Και αυτό οδηγεί σε ξεσπάσματα… σχεδόν για τα πάντα!!! Δυστυχώς όμως, το να γνωρίζουμε τις ψυχολογικές και αναπτυξιακές αιτίες δεν φαίνεται να βοηθάει ιδιαίτερα όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα ξέσπασμα επικών διαστάσεων στο σούπερ μάρκετ ή στο δρόμο!

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές φιλοσοφίες που προτείνουν διάφορες τακτικές, υπάρχει όμως μία μόνο κοινά αποδεκτή τακτική παγκοσμίως, και αυτή είναι ο γονιός να διατηρήσει την ψυχραιμία του!

Αφού λοιπόν καταφέρουμε να παραμείνουμε ψύχραιμοι μπροστά σε ένα νήπιο που κλαίει και φωνάζει, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να διαχειριστούμε αυτό το ξέσπασμα ακόμη και σε δημόσιο χώρο.

 Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι και τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να θυμώνουν όπως όλοι μας. Όμως ο στόχος των γονιών είναι να μην τα αφήνουν να φτάνουν σε εκείνο το σημείο.

Και θα πρέπει να θυμόμαστε πως είναι πιο εύκολο να προλάβουμε την εμφάνιση μιας έκρηξης παρά να την διαχειριστούμε όταν ξεσπάσει!

Τί μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να προλάβουμε ένα ξέσπασμα θυμού;

• Επιβραβεύστε το παιδί όταν παρουσιάζει θετική συμπεριφορά σε μια κατάσταση που είναι "επικίνδυνη" για την εμφάνιση κάποιου ξεσπάσματος (π.χ. Παίζεις πολύ ωραία με το φίλο σου! Μπράβο σου που μοιράστηκες τα παιχνίδια σου! Σ'ευχαριστώ που περιμένεις τόσο ήσυχα!)
• Παρουσιάστε επιλογές μέσα στα όρια του αποδεκτού πχ "θέλεις να φορέσεις τις μπλε ή τις κόκκινες πιτζάμες σου;" Δίνοντας ένα μικρό κομμάτι "εξουσίας" στο παιδί μπορεί να σας γλιτώσει από πολλές φασαρίες!
• Αποσπάστε του την προσοχή όταν βλέπετε πως κάνει κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο ξέσπασμα και ανακατευθύνετέ το σε μια πιο αποδεκτή δραστηριότητα. (π.χ. "έλα να βάλουμε όλα τα φρούτα σε μια τσάντα")
• Διδάξτε στο παιδί πως να ζητάει κάτι που θέλει χωρίς να ξεσπά. (π.χ. Δοκίμασε να μου το ζητήσεις ευγενικά και μπορεί να σου το δώσω)
• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι ξεκούραστο, δεν πεινάει, κρυώνει, νυστάζει κλπ. καθώς όταν νιώθει κάτι από τα παραπάνω, είναι πολύ πιο δύσκολο να διαχειριστεί τα συναισθήματά του.
• Εξηγήστε από πριν τί πρόκειται να συμβεί. Τα περισσότερα παιδιά αντιδρούν πολύ καλύτερα όταν ξέρουν τί να περιμένουν. (π.χ. θα πάμε στο σούπερ μάρκετ αλλά δεν θα αγοράσουμε παιχνίδια σήμερα)
• Βάλτε όρια! Ξεκαθαρίστε ποιές συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιές οδηγούν σε κάποιου είδους τιμωρία (π.χ. Μπορείς να είσαι όσο θυμωμένος θέλεις, αλλά δεν επιτρέπεται να χτυπάς! καυγάς= στέρηση υπολογιστή). Γνωρίζοντας από πριν τα όρια και τις επιπτώσεις είναι πιο εύκολο να μειωθεί η ένταση.
• Διαλέξτε τις μάχες σας! Διαλέξτε σε ποιες διαφωνίες θα δώσετε περισσότερο επιμονή: Όσο πιο σημαντικό το θέμα, τόσο περισσότερο πρέπει να επιμείνετε στην αρχική σας άποψη. Η σταθερότητα εμπνέει εμπιστοσύνη και σιγουριά στα παιδιά.
• Όταν η τιμωρία χρησιμοποιείται ως τελευταία λύση, τότε πρέπει να δίνεται άμεσα. Αποφύγεται τις απειλές που αναβάλλουν την τιμωρία για αργότερα (π.χ. θα δεις τι θα σε κάνει ο μπαμπάς στο σπίτι). Αυτό, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ενισχύσει την ένταση του ξεσπάσματος.

Τί γίνεται όμως εάν δεν προλάβουμε κάποια κρίση θυμού; Είναι πολύ πιθανό, ακόμη κι αν χρησιμοποιήσουμε όλα τα παραπάνω, να βρεθούμε αντιμέτωποι με κάποιο έντονο ξέσπασμα.

Τί μπορούμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου ξεσπάσματος;

• Παραμείνετε ψύχραιμοι! Σκεφτείτε ότι πολλές φορές δεν μπορείτε να το βοηθήσετε γιατί δεν ελέγχετε τα δικά σας συναισθήματα. Μην απαντήσετε στο θυμό με θυμό! Ελέγξτε τις δικές σας αντιδράσεις δίνοντας το καλό παράδειγμα. Όταν το παιδί βλέπει τους γονείς να διαχειρίζονται το θυμό τους με υγιή τρόπο, σίγουρα θα προσπαθήσουν να κάνουν το ίδιο.
• Σκεφτείτε πριν πράξετε! Δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να καταλάβετε την πηγή του ξεσπάσματος. Γιατί έφτασε το παιδί σε αυτό το σημείο και τί μπορώ να κάνω για το βοηθήσω να βγει από αυτή την κατάσταση;
• Αγνοήστε το ξέσπασμα αν καταλάβετε ότι με αυτό προσπαθεί να κερδίσει την προσοχή σας. Μόλις καταφέρει να ηρεμήσει τότε δώστε του την προσοχή που χρειάζεται.
• Μην σκέφτεστε "τί θα πει ο κόσμος;" "τί θα σκέφτονται για εμάς". Βάζοντας ως προτεραιότητα αυτές τις σκέψεις δε θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του ξεσπάσματος με υγιή και θετικό τρόπο. Άλλωστε θυμηθείτε ότι συμβαίνει σε όλες τις οικογένειες! Προσπαθήστε να καταλάβετε μόνο τι σκέφτεται το παιδί σας και τι προσπαθεί να ζητήσει.
• Εαν πιστεύετε ότι μπορεί να βλάψει τον εαυτό του ή κάποιον άλλο τότε κρατήστε το στην αγκαλιά σας μέχρι να ηρεμήσει.
• Χρησιμοποιείστε εκφράσεις όπως « έχεις χάσει τον έλεγχο» αντί για «είσαι ένα κακό παιδί» και επιβραβεύστε τον όταν καταφέρει να το ελέγξει.
• Εαν δεν κατεφέρει να ηρεμήσει με όλα τα παραπάνω τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το "time out" ή την απομάκρυνση του παιδιού από το χώρο μέχρι να καταφέρει να ηρεμήσει.

Η σωματική τιμωρία δεν είναι η λύση, μην αφήνετε κανένα να χτυπά το παιδί σας ή το παιδί σας να χτυπά κάποιον άλλο.


Και φυσικά η διαχείριση των ξεσπασμάτων δεν έχει τελειώσει με το τέλος του επεισοδίου. Τότε είναι που γίνεται η ουσιαστική αντιμετώπισή τους, όταν δηλαδή το παιδί βρίσκεται πλέον σε κατάσταση ηρεμίας.

Όταν τελειώσει ένα επεισόδιο ξεσπάσματος, 

• Μην κάνετε οτι δε συνέβει τίποτα. Συζητήστε το περιστατικό για να διερευνήσετε τί κρύβεται πίσω από αυτό το ξέσπασμα.
• Εκφράστε του πως νιώσατε αποφεύγοντας να κάνετε κριτική.
• Μην δώσετε κάποιο βραβείο/επιβράβευση επειδή το παιδί έχει ηρεμήσει. Με τον τρόπο αυτό διδάσκουμε άθελά μας ότι με το ξέσπασμά του μπορεί να κερδίσει στο τέλος αυτό που ήθελε, ανάγοντας τα ξεσπάσματα σε τρόπο χειρισμού των γύρω του.
• Μην αφήσετε κάποιο τέτοιο επεισόδιο να μπει εμπόδιο στη θετική σχέση σας με το παιδί.

 Όμως, όταν πρόκειται για τεχνικές διαχείρισης του θυμού, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάτι που δούλεψε σε ένα παιδί να μην λειτουργήσει για κάποιο άλλο.
Εσείς; Πώς διαχειρίζεστε τα ξεσπάσματα θυμού των νηπίων σας; Έχετε κάποια τεχνική να μας προτείνετε;